ΣΜΑΡΩ ΔΑΒΑΚΗ

ΣΜΑΡΩ ΔΑΒΑΚΗ 

Γράφει ο Θοδωρής Ψαλιδόπουλος

Την παραμονή των Χριστουγέννων έφυγε από τη ζωή η Σμάρω Δαβάκη. Έφυγε μάλλον αιφνιδιαστικά, έχοντας όμως την προνοητικότητα να παραγγείλει τελετές και δημόσιες αναφορές να μη διακόψουν τη μοιραία σιωπή των χρόνων της και την αναγκαστική σιωπή των καιρών.

Η Σμάρω Δαβάκη δεν υπήρξε, βεβαίως, ποτέ σιωπηλή. Τη γνώμη της -συχνά ατίθαση- για τους ανθρώπους και τις περιστάσεις περιέβαλλε η αύρα της ενεργητικότητας, παρωθούσαν το έμφυτο θάρρος και η παιδεία του καθήκοντος, διέτρεχε ο κυματισμόςτων καθαρών συναισθημάτων. Αυτές οι ιδιότητες μεγέθυναν μια ακόμη, ίσως, σπουδαιότερη: την αξιοπρέπεια. Δεν επρόκειτο για αισθητική από το παρελθόν, μια ετικέτα του αστικού κόσμου. Η αξιοπρέπεια ήταν η κύρια επιλογή της.

Γεννημένη σε μια πολυμελή οικογένεια από τις παλαιότερες της Καλλιθέας, η Σμάρω ζωντάνευε τους δεσμούς της παλιάς κοινωνίας της. Μαζί τους, έφερε τη μνήμη της στρατιωτικής τιμής του Κωνσταντίνου Δαβάκη, διαπαιδαγωγημένη να θεωρεί το οικογενειακό καύχημα ως καθήκον και εν πολλοίς πεπεισμένη ότι η γενναιότητα είναι η φυσική αποστολή του ανθρώπου έναντι των ιστορικών αναγκαιοτήτων. Ζούσε, όντως, «κατά συνείδησιν».Παρατηρούσε και συμμετείχε στον κόσμο, πολύ συχνά ακροβατώντας η ίδια και, πάντως, προτείνοντας ως στάση, την ασκητική αντίληψη του Καζαντζάκη για τη σημασία της ατομικής ευθύνης. 

Η Σμάρω αγαπούσε συνειδητά την Καλλιθέα. Ωστόσο, οι αναμνήσεις των προσώπων και των γεγονότων του παρελθόντος δεν ήσαν γι’ αυτήν απλώς ωραία ή ηρωικά κατάλοιπα του χρόνου. Οι διηγήσεις της ήσαν στην πραγματικότητα ένα αφήγημα για το μέλλον. Χαρακτηρίζονταν από εγρήγορση και ανησυχία για τη συλλογική πορεία της πόλης, περιέκλειαν το δυναμισμό της πεποίθησης ότι η σύγχρονη διαφύλαξη και η ανάδειξη, η κατανόησητης ιστορικής διαδρομής αποτελεί προϋπόθεση για την αξιόπιστη διαμόρφωση της προοπτικής της. Μ’αυτό το πνεύμα συμμετείχε στη διοίκηση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, κατά τη δεκαετία του 1980, με αυτό υποστήριξε τις πρωτοβουλίες για τις κινήσεις των Παλαιών Καλλιθεατών, τις οποίες ο Δήμος είχε αναλάβει στη διάρκεια της θητείας του Γιώργου Ψαλιδόπουλου και του Κώστα Ασκούνη. Και με αδιάλλακτη προσήλωση στη συλλογική αξία της αισθητικής ποιότητας παρακολούθησε και ενεθάρρυνε την πολιτιστική δράση του Δήμου. 

Η Σμάρω Δαβάκη θα λείψει από την οικογένειά της. Θα λείψει και από όσους τη γνωρίσαμε. Σπανίως αυτή η κατακλείδα δεν είναι μια τυπική φράση και αφορά στα συναισθήματα τόσο πολλών ανθρώπων. Ας είναι καλός μαζί της ο άνεμος της πατρίδας που θα την ταξιδέψει στον κόσμο της σιωπής και ας την οδηγήσει όσο μακρύτερα θα πνέει, στον κόσμο της μνήμης …, της μνήμης μας …