Δ. Καλλιθέας: Εκδήλωση μνήμης & τιμής – Ομιλία Λ. Λασκαρίδη – (video)

Εκδήλωση μνήμης και τιμής για την επέτειο της εξέγερσης των φοιτητών του Πολυτεχνείου πραγματοποιήθηκε από το Δήμο Καλλιθέας στο Δημοτικό Θέατρο.

Στην όμορφη αλλά συγκινητική βραδιά εντυπωσίασε η προβολή της ταινίας «Τα άλλα Πολυτεχνεία» από το αρχείο της ΕΡΤ, όπου γινόταν  αναφορά στις ταυτόχρονες αντίστοιχες «εξεγέρσεις» ανα την Ελλάδα ενάντια στο στρατιωτικό καθεστώς της εποχής.

Ωστόσο ξεχωριστή ήταν και η μουσική παρουσία από το Δημοτικό Ωδείο Καλλιθέας «Οδυσσέας Δημητριάδης» με τη Δέσποινα Μπαούση στο πιάνο και την Αγάπη Χουζουράκη.

Στον επετειακό χαρακτήρα της εκδήλωσης αναφέρθηκε στο χαιρετισμό του ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και ΚΕΠ Λάζαρος Λασκαρίδης κάνοντας τις ακόλουθες επισημάνσεις:

«Τούτες τις μέρες ο νους, ο λογισμός στρέφονται στα γεγονότα εκείνα που σταδιακά οδήγησαν τον τόπο στην πιο μακρά περίοδο της δημοκρατίας του. Μακριά από πρόσωπα και καταστάσεις που στο διάβα των δεκαετιών, από την Επανάσταση του ’21 κι έπειτα και κυρίως από τις απαρχές του Εθνικού Διχασμού και του Μεσοπολέμου και μέχρι τα ¾ του προηγούμενου αιώνα,κατέστησαν τον Στρατό πρωταγωνιστή της δημόσιας ζωής.

Η δικτατορία των συνταγματαρχών από την 21^η Απριλίου 1967 άλλαξε τη ζωή αυτού του τόπου, που επί δεκαετίες ολόκληρες έψαχνε το δρόμο για μια δημοκρατία ανεμπόδιστη, ανέφελη, με την κοινωνία κι όχι τις Ένοπλες Δυνάμεις να έχουν τον πρώτο ρόλο.

Η χούντα αυτή, που έμελλε να είναι η τελευταία στην ιστορία του τόπου, ανέτρεψε τα πάντα στη ζωή του. Όχι μόνο πολιτικά, στρατιωτικά, κοινωνικά αλλά και πολιτιστικά. Στον τελευταίο τομέα παραμερίστηκε κάθε έννοια δημιουργίας. Εκατοντάδες καλλιτέχνες, δίπλα σε χιλιάδες άλλους αγωνιστές, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν ή αυτοεξορίστηκαν στην αλλοδαπή και στη θέση τους προωθήθηκαν εκλεκτοί του καθεστώτος, αποκομίζοντας  πολυδάπανες παραγωγές σε ευτελούς αξίας, ανιστόρητα προϊόντα.

Η λογοκρισία μπήκε σε κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής, ακόμα κι οι εφημερίδες που αποτελούσαν τότε το βασικό στοιχείο ενημέρωσης και επικοινωνίας των πολιτών, κυκλοφορούσαν με υπαγορευμένο σχεδόν το κύριο άρθρο τους αλλά και λευκά στοιχεία σε εκδόσεις τους, που αφαιρούσε «επί του πιεστηρίου», το «ψαλίδι» της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών.

Κι έτσι το «Άξιον Εστί» και τη «Ρωμιοσύνη» διαδέχτηκαν οι χαμηλής αισθητικής γιορτές του Παναθηναϊκού Σταδίου, μαζί και κάποιες… Ολυμπιάδες Τραγουδιού με ξένους καλλιτέχνες που λάμβαναν κάποια σκανδαλώδη ποσά για να νομιμοποιήσουν και να εξωραΐσουν το καθεστώς με τον ερχομό τους στη χώρα μας, όπως και οι εθνικού (υποτίθεται) περιεχομένου ταινίες ενός αμερικανοσπουδαγμένου έλληνα παραγωγού.

Με αφορμή, τον αποψινό εορτασμό της επετείου του Πολυτεχνείου, τον οποίο ο Δήμος Καλλιθέας έχει εντάξει από πρόπερσι (κι είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτό) στον ετήσιο προγραμματισμό των εκδηλώσεων του- καλύπτοντας έτσι ένα κενό τεσσάρων και πλέον δεκαετιών- θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε σε τρίαβασικά ερωτήματα: 

Ερώτημα 1^ο : Οι ημέρες του Νοεμβρίου του 1973, αποτέλεσαν τα γεγονότα-σταθμό της αντιδικτατορικής δράσης;

Απάντηση: Αναμφισβήτητα, ναι. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν η κορυφαία στιγμή της αντιδικτατορικής δράσης, υποσκελίζοντας ακόμα και την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου από τον Αλέξανδρο Παναγούλη. Κι αυτό διότι η απόπειρα της 13^ης Αυγούστου 1968 ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός από μία μικρή ομάδα γενναίων, κορυφαίων αγωνιστών ενώ το Πολυτεχνείο, το οποίο διαδραματίστηκε επιπροσθέτως και μία πενταετία μετά, με αποτέλεσμα το καθεστώς να έχει αποσαρθρωθεί ακόμα περισσότερο στα μάτια των πολιτών, ήταν μαζικό γεγονός, με συμμετοχή χιλιάδων νέων.

Ερώτημα 2^ο: To Πολυτεχνείο είχε πολιτική τοποθέτηση στην οριοθέτηση Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά; 

Απάντηση: Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έγινε αποκλειστικά από τις νεολαιίστικες οργανώσεις της Αριστεράς αλλά το τετραήμερο 14-17 Νοεμβρίου 1973, με τον παράνομο ραδιοφωνικό σταθμό «Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελευθέρων αγωνιζομένων φοιτητών, των ελευθέρων αγωνιζομένων ελλήνων» να παίζει ρόλο καθοδηγητή, αγκαλιάστηκε από ευρύτερες μάζες που δεν είχαν ιδεολογική σχέση με τον συγκεκριμένο χώρο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το πρώτο πολιτικό πρόσωπο του χαιρέτησε δημόσια τους αγωνιζόμενους φοιτητές ήταν ο πρωθυπουργός που ανέτρεψε η χούντα, ο κοινοβουλευτικός ηγέτης της Δεξιάς Παναγιώτης Κανελλόπουλος, εμβληματικό πρόσωπο του αντιδικτατορικού αγώνα.

Ερώτημα 3^ο:  Το Πολυτεχνείο συνετέλεσε στην πτώση της χούντας;

Απάντηση: Ήταν μέγιστη η συμβολή του στην πτώση της χούντας. Οκτώ ημέρες μετά τη στιγμή που το τανκ γκρέμιζε την πύλη της οδού Πατησίων, οι ακόμα πιο σκληροί του καθεστώτος με επικεφαλής τον «αόρατο δικτάτορα», έριχναν την κυβέρνηση του Παπαδόπουλου, ο οποίος σ’ ένα ιδιότυπο σχήμα με επικεφαλής τον Σπύρο Μαρκεζίνη, επιχειρούσε τη λεγόμενη «φιλελευθεροποίηση» του καθεστώτος. 

Στη συνέχεια, οι «μπροστινοί» του νέας τάξης στρατιωτικών Γκιζίκης, Ανδρουτσόπουλος, Ζαγοριαννάκος και Γαλατσάνος–  διότι πίσω τους όπως είπαμε βρισκόταν ως κατευθυντήριος νους ο αόρατος δικτάτωρ- έστειλαν όχι τη χώρα αλλά το έθνος ολόκληρο στα βράχια, ανατρέποντας στην Κύπρο τον Πρόεδρο Μακάριο και υποδεχόμενοι ουσιαστικά αμαχητί την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Και αφού συνέβησαν αυτά τα δραματικά γεγονότα, αναγκάστηκαν από το μεσημέρι της 23^ης Ιουλίου 1974 μέχρι το λυκαυγές της επόμενης ημέρας να παραδώσουν την εξουσία στους πολιτικούς, από την οποία την είχαν υφαρπάξει βιαίως το ξημέρωμα της 21^ηςΑπριλίου 1967.

Ο αιματοβαμμένος Νοέμβριος του 1973 δεν ήταν αυτός  που έριξε τη χούντα αλλά αποτιμάται  ως εκείνος που έθεσε το θεμέλιο λίθο για την πτώση της. Οι τέσσερις ημέρες του (από τις 14 ως τις 17 του μηνός) τράβηξαν πάνω τους τις γραφίδες, τα φλας και τις κάμερες των όπου γης δημοσιογράφων,  φωτογράφων και εικονοληπτών, οι οποίοι με τη σειρά τους τα μετέφεραν στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Κι εκείνη κατανόησε επαρκώς ότι  ο ολοκληρωτισμός που βίωνε τότε αυτή η μεσογειακή χώρα, πολλές φορές ξεπερνούσε εκείνα  που ελάμβαναν χώρα σε άλλες της ιδίας λεκάνης, με τα καθεστώτα του Φράνκο και του μόλις ανατραπέντος Σαλαζάρ.

Και η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν εκείνη που εκτός από αγωνιστικότητα, εξέπεμψε και ήθος. Ηχούν ακόμα στα αυτιά μας τα δραματικά λόγια του εκφωνητή του παράνομου σταθμού Δημήτρη Παπαχρήστου, απευθυνόμενος από το βήμα του προς τους στρατεύσιμους που πήγαιναν να υλοποιήσουν την ανακατάληψη του Μετσοβίου:

«Αδέλφια μας στρατιώτες, δεν θα σηκώσετε όπλο… Δεν θα σηκώσετε και δεν θα πυροβολήσετε!… Δεν θα σκοτώσετε τ’ αδέρφια σας… Αδέρφια μας στρατιώτες…Πώς είναι δυνατόν να πυροβολήσετε τ’ αδέρφια σας; Πώς είναι δυνατόν να χυθεί ελληνικό αίμα; Αφού όλοι πιστεύουμε στη λευτεριά»…

Και πως βιώθηκαν εκ των ένδον εκείνες οι ώρες του αγωνιστικού, ονειροπόλου, μα και διαυγούς και συνετού τριημέρου. Ίσως τα λόγια του μεγάλου Γιάννη Ρίτσου, στο «Καπνισμένο Τσουκάλι», τις περιγράφουν πιο παραστατικά, πιο ανθρώπινα από οτιδήποτε άλλο:

«Κείνες τις ώρες, σφίγγεις το χέρι του συντρόφου σου,

γίνεται μια σιωπή γεμάτη δέντρα,

το τσιγάρο κομμένο στη μέση, γυρίζει από στόμα σε στόμα, όπως ένα φανάρι που ψάχνει το δάσος,

βρίσκουμε τη φλέβα που φτάνει στην καρδιά της άνοιξης, χαμογελάμε».

Κι αυτή είναι, κυρίες και κύριοι, η αναζήτηση που φτάνει στο ποθητό αποτέλεσμα, όταν η διαδρομή κορυφώνεται, όταν οι σφυγμοί φτάνουν στο ζενίθ, τις στιγμές που ζούμε, αναπνέουμε, ερωτευόμαστε, διδάσκουμε και διδασκόμεθα, απογειωνόμαστε και δημιουργούμε: «Βρίσκουμε τη φλέβα που φτάνει στην καρδιά της άνοιξης. Χαμογελάμε!».