«Portals / Πύλη» Νέα Έκθεση Σύγχρονης Τέχνης στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο

Ανακαινισμένο συθέμελα από το ΝΕΟΝ και με μια μεγάλη Διεθνή Έκθεση Σύγχρονης Τέχνης, το πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο στην οδό Λένορμαν, ιδιοκτησία της Βουλής των Ελλήνων, διαβαίνει μαζί με το κοινό από την Παρασκευή 11 Ιουνίου την «Πύλη»σε μια νέα εποχή.

59 καλλιτέχνες από διαφορετικές ηπείρους και ποικίλα πολιτιστικά υπόβαθρα συναντιούνται και οικοδομούν μια κοινότητα ιδεών∙ τα έργα τους γίνονται μάρτυρες και φορείς προετοιμασίας της νέας κανονικότητας, μιας ιστορίας που αξιώνει να ακουστεί. Η Madeleine Grynsztejn, PritzkerDirector, Museum of Contemporary Art Chicago και συν-επιμελήτρια της έκθεσης, σημειώνει: «Τα εγκαίνια του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου, ενός Νέου Πολιτιστικού Χώρου για τη νέα εποχή, συμβαίνουν μια στιγμή κατά την οποία το κριτικό βλέμμα της ιστορίας μας στρέφεται στα μουσεία. Φωνές σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, τόσο μέσα όσο και έξω από τον χώρο των μουσείων, καλούν αυτά τα ιδρύματα να επανεξετάσουν τις ευρωπαϊκής προέλευσης, δομές τους, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο υπηρετούν το κοινό. Αυτή η στιγμή ρήξης αποτελεί ιδανική ευκαιρία για τη δημιουργία ενός νέου τύπου πολιτιστικού θεσμού που μας προσφέρει την ευκαιρία να απελευθερωθούμε από τις ξεπερασμένες φόρμες που συνιστούν οι συμβάσεις πολλών μουσείων».

Η αναμόρφωση από τον ΝΕΟΝ αφορά στην Ισόγεια Βόρεια – Βορειοδυτική Πτέρυγα, το Αίθριο και το Κτίριο του Πρώην Τελωνείου, συνολικής επιφάνειας περίπου 6.500 τ.μ., χώροι οι οποίοι μέχρι πρόσφατα παρέμεναν κλειστοί και εγκαταλελειμμένοι. Το κόστος της αναβάθμισης ανήλθε σε περίπου 1,2 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου από τον ΝΕΟΝ και τον ιδρυτή του, Δημήτρη Δασκαλόπουλο.

Το εντυπωσιακό Αίθριο, αντιμετωπίζεται ως ο Δημόσιος Χώρος, η «Αγορά» της Έκθεσης. Εντυπωσιακή η νέα in situ εγκατάσταση από λευκά φώτα νέον του Αμερικανού καλλιτέχνη Glenn Ligon, στην πρόσοψη του κεντρικού τοίχου του αίθριου, με τίτλο “Waiting for the Barbarians”. Το έργο περιλαμβάνει εννέα διαφορετικές μεταφράσεις των τελευταίων στίχων απότο ποίημα «Περιμένοντας τους βαρβάρους» του Κωνσταντίνου Καβάφη, αποτελώντας ένα πολιτικό σχόλιο πάνω στη δύναμη των λέξεων, της γλώσσας και της μετάφρασης. Περνώντας στην Α’ Αίθουσα κυριαρχεί η έννοια της ισοτιμίας (equity) σε σχέση με την εργασία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τους πόρους. Οι Kutluğ Ataman και Adam Pendleton θίγουν ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης και φυλετικής ισότητας. Ξεχωριστή μνεία το Πατάρι της Α’ Αίθουσας, με γυναικείες φωνές απ’όλο τον κόσμο να μοιράζονται τον όροφο μαζί με έργα των Ed Ruscha και Βαγγέλη Γκόκα. Στις δύο νέες αναθέσεις, η Elif Kamisli ρίχνει μια γυναικεία ματιά, με τη μορφή του ημερολογίου της, στην πολιτική κατάσταση της Τουρκίας.  Έργα των πρωτοπόρων καλλιτεχνών Marisa Merz, Άλεξ Μυλωνά, Erika Verzuttiκαι Dana Schutz εκτίθενται δίπλα σε άλλα, από μια νεότερη γενιά που εκπροσωπείται από τις Sidsel Meineche Hansen, Tala Madani και τη Μυρτώ Ξανθοπούλου.

Στη Β’ Αίθουσα παρουσιάζεται η ανάπτυξη των ανεπίσημων δικτύων, μια συνέπεια της πανδημίας αφού περιορίστηκε σημαντικά η προσωπική επαφή, καταδεικνύοντας τη δύναμη των κοινωνικών συνδέσεων.

Στο Πατάρι της Β’ Αίθουσας η Cornelia Parker  αποτίνει φόρο τιμής στη «Magna Carta» του 1215, ένα σύμβολο δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Περνώντας στην Γ’ Αίθουσα, τα έργα αγγίζουν το θέμα της οικίας, πραγματεύονται θέματα εμπιστοσύνης και οικειότητας μέσα από διάφορες αποδόσεις της ταυτότητας και του σπιτιού.  Εντυπωσιακή η αρχιτεκτονική εγκατάσταση του Κορεάτη Do Ho Suh, στην οποία παρουσιάζεται ένα ακριβές αντίγραφο του διαμερίσματός του στη Νέα Υόρκη. Στο Πατάρι της Γ’ Αίθουσας περιγράφεται η συνθήκη της σοφίτας, ένας παράξενος συνδυασμός άνεσης και δυσφορίας, ρομαντισμού, πρακτικότητας και αναμνήσεων.

Στην έκθεση«Portals | Πύλη» ο Adrian Villar Rojas επιστρέφει με νέα ανάθεση στην Αθήνα, με το έργο του «The End of Imagination» και αποτυπώνει σε βίντεο τις συνθήκες του καιρού της πανδημίας, όπως καταγράφηκαναπό δημόσιες κάμερες σε όλο τον κόσμο, και αποτελεί ένα εν εξελίξει κινηματογραφικό εγχείρημα που ξεκίνησε στην αρχή της πανδημίας. Στην Ε’ Αίθουσα, τα έργα των Κώστα Μπασάνου, Kapwani Kiwanga, AnnaTsouhlarakis, Jeffrey Gibson καιΕιρήνης Ευσταθίου διερευνούν τηνανασφάλεια, μια πιθανή, δυστοπική, άγνωστη κατάληξη του κοινού τρόπου ζωής μας. Η νέα ανάθεση του Πάνου Κοκκινιά είναι το έργο με τίτλο «Ελληνικό» που αφηγείται μια ιστορία συγχωνεύοντας πολλές ανεξάρτητες εικόνες, όπως οι εκδιωγμένοι που κουβαλούν μέσα τους πολλές ιστορίες.

Portals / Πύλη –Διάρκεια Έκθεσης από 11/6/2021έως 31/12/2021

Πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο – Βιβλιοθήκη και Τυπογραφείο Βουλής,Λένορμαν 218

ΩράριοΈκθεσης:Τετ,Παρ, Σαβ: 12.00 – 20.00, Πεμ: 12.00 – 21.00, Κυρ: 11.00 – 14.00 & 17.00 -21.00
Τελευταία είσοδος: 30 λεπτά πριν τη λήξη του ωραρίουΗ είσοδος είναι ελεύθερη, με απαραίτητη κράτηση θέσης. H μέγιστη διάρκεια παραμονής είναι δύο ώρες.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ

Το Καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν ήταν το δεύτερο δημόσιο καπνεργοστάσιο της Αθήνας, εφόσον κρίθηκε ανεπαρκές το πρώτο στην οδό Αριστοτέλους, και κατασκευάστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο. Η μελέτη για την ανέγερση του κτιρίου εκπονήθηκε από τους πολιτικούς μηχανικούς Π. Αθανασάκη και Αν. Λιγδόπουλο και ηεργολαβία για την κατασκευή του ανατέθηκε στον πολιτικό μηχανικό Ν. Γαβαλά.  Άρχισε να κτίζεται το 1928 και λειτούργησε το 1930. Το κτίριο, με συνολικό εμβαδόν 19.000 τ.μ. και επιφάνεια ορόφου 6.500τ.μ. περίπου, είναι διώροφο με ημιυπόγειο, στεγάζεται με δώμα και αναπτύσσεταισε τετράγωνη κάτοψη διαστάσεων 84×87 μ.  Αποτελείται από τέσσερις πτέρυγες, παραταγμένες περιμετρικά του οικοδομικού τετραγώνου, οι οποίες εσωτερικά δημιουργούν μία μεγάλη τετράπλευρη υαλοσκεπή αυλή, 1000 τ.μ.  Ο μεταλλικός σκελετός της κατασκευάστηκε από την ελληνική εταιρεία Β.Ι.Ο.

Στο χώρο του Καπνεργοστασίου Αθηνών στεγάστηκαν αρκετές καπνοβιομηχανίες, βιομηχανίες κοπής και συσκευασίας καπνού, βιομηχανίες παραγωγής τσιγάρων και πούρων, ενώ λειτουργούσαν αποθήκες, τελωνείο, εστιατόρια για τους εργαζομένους, καθώς και οικία για τον φύλακα του κτιρίου.  Κατά καιρούς, τμήματα του κτιρίου χρησιμοποιήθηκαν για άλλες χρήσεις όπως φυλακές, καταφύγιο προσφύγων, και στοδεύτερο μισό του 20ού αιώνα για στέγαση υπηρεσιών όπως το Ελεγκτικό Συνέδριο, η Προεδρία της Κυβέρνησης, το Υπουργείο Οικονομικών.

Το 1989 το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το Δημόσιο Καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο μαζί με τον μηχανολογικό του εξοπλισμό.  Από τις αρχές της δεκαετίας 1990, χώροι του κτιρίου παραχωρήθηκαν στη Βουλή των Ελλήνων για τη στέγαση τμημάτων των εκδόσεων και της βιβλιοθήκης της. Το 2000, με πράξη της Κτηματικής Εταιρίας του Δημοσίου, το κτίριο παραχωρήθηκε εξ ολοκλήρου στη Βουλή των Ελλήνων.  Το 2008 ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση των εξωτερικών όψεων και το 2016 η αποκατάσταση της μεταλλικής στέγης του αιθρίου.

Στο κτίριο σήμερα στεγάζονται η Διεύθυνση Εκδόσεων και Εκτυπώσεων της Βουλής και το Τμήμα Βιβλιοθήκης Πόλης και Διαχείρισης Συστημάτων Βιβλιοθήκης, το Τμήμα Διατήρησης και Συντήρησης Έντυπου Υλικού και Έργων Τέχνης και, προσωρινά, το Τμήμα Μπενακείου Βιβλιοθήκης και Συλλογών Πολιτικών Προσωπικοτήτων της Διεύθυνσης Βιβλιοθήκης της Βουλής. Με το μεγαλύτερο μέρος των συλλογών της να φυλάσσονται σε αυτό το εμβληματικό βιομηχανικό κτήριο, η Βιβλιοθήκη της Βουλής επιδιώκει με ανοιχτά αναγνωστήρια και καθημερινές δράσεις εξωστρέφειας να το μετουσιώσει σε συνεκτικό ιστό της περιοχής, κύτταρο πολιτισμού για την τοπική κοινωνία και την ευρύτερη περιοχή.

ΠΗΓΗ: https://www.elculture.gr https://www.archaiologia.gr/ https://www.athensvoice.gr/

Για τον Πολιτιστικό Σύλλογο ΠέΖΟ

γράφουν οι:

Κωνσταντίνα Κίτσου – Μαρίνα Γιατρά