5 Οκτωβρίου 1912: Με πίστη & δύναμη, ο Ελληνικός λαός γράφει νέες σελίδες δόξας στο βιβλίο της Ιστορίας

γράφει η Δρ. Αγγελική Αθανασακοπούλου

5 Οκτωβρίου 1912: Με πίστη και με δύναμη, ο ελληνικός λαός γράφει νέες σελίδες δόξας στο βιβλίο της Ιστορίας 

Μελετώντας τα Πρακτικά της Συνεδρίασης της Βουλής στις 5 Οκτωβρίου 1912, συνθέτουμε την εικόνα εκείνων των ημέρων, καθώς διακρίνονται οι πολιτικές προσωπικότητες που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, τα αίτια που οδήγησαν στην εμπόλεμη κατάσταση και η αποφασιστικότητα των Συμμάχων να ανατρέψουν με τη δύναμη των όπλων το τυραννικό καθεστώς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

Συγκεκριμένα, Ο Υπουργός των Εξωτερικών Λάμπρος Κορομηλάς ανακοίνωσε ότι ο πρεσβευτής της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη είχε αποχωρήσει και η χώρα βρισκόταν  πλέον σε πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Υπογράμμισε, βέβαια, ότι η Βουλγαρία, η Σερβία και το Μαυροβούνιο μάχονταν στο πλευρό της και έτσι ο συνασπισμός των κρατών του Αίμου ήταν μια πραγματικότητα, αν και ο αντίπαλος προσπάθησε με διαβήματα και υποσχέσεις να απομακρύνει την Ελλάδα από αυτήν τη Συμμαχία.

Το λάθος του ήταν ότι υποτίμησε έναν σημαντικό παράγοντα που επέβαλε ουσιαστικά τη συμμετοχή του ελληνικού κράτους σε αυτές τις στρατιωτικές επιχειρήσεις: την παρουσία ισχυρού πληθυσμιακά ελληνικού πληθυσμού στις αλύτρωτες πατρίδες που ήλεγχε και καταπίεζε η Οθωμανική Διοίκηση. Κοντά στους Έλληνες, τους δικούς τους «αδελφούς» κλήθηκαν να υπερασπιστούν και τα άλλα εμπλεκόμενα βαλκανικά κράτη. Εξάλλου, ήταν πλέον φανερό στους Συμμάχους ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα προωθούσε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για τους Χριστιανούς, που ζούσαν σε αυτήν, μόνο εάν δυνάμεις έξω από αυτήν την υποχρέωναν με τη βία να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση.

Ο Κορομηλάς τόνισε ότι η εν λόγω Συμμαχία συγκροτήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα, γεγονός που προκάλεσε εντύπωση τόσο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία όσο και στα ευρωπαϊκά κράτη. Σπεύδει, μάλιστα, να ερμηνεύσει την κατάσταση, λέγοντας ότι οι κοινοί κίνδυνοι ήταν εκείνοι που επιτάχυναν τις διαδικασίες των διακρατικών συνεννοήσεων. Οι σκοποί αυτής της σύμπραξης ήταν ευγενείς και υπήρχε η συνείδηση σε όλους ότι είχαν αναλάβει μια Σταυροφορία για την επικράτηση της προόδου, του πολιτισμού και της ελευθερίας.

Η ασιατική κατάκτηση καταπατούσε την ελευθερία των ανθρώπων και έτσι είχαν ηθική υποχρέωση να σταθούν απέναντί της με αποφασιστικότητα και μαχητικότητα. Τέλος, κάλεσε όλους τους πολιτισμένους λαούς να αντιληφθούν το διακύβευμα αυτής της σύγκρουσης και να στηρίξουν την προσπάθεια των Συμμάχων. Ωστόσο, η επιχειρηματολογία του δεν στηρίχτηκε μόνο στην ηθική διάσταση του ζητήματος. Αυτός ο πόλεμος δεν θα δικαίωνε μόνο τα αιτήματα των βαλκανικών λαών, αν είχε μια θετική έκβαση γι’ αυτούς, αλλά θα διασφάλιζε και τα ανατολικά ευρωπαϊκά σύνορα. Σε αυτήν τη Σταυροφορία, ο ελληνικός Στρατός και το Ναυτικό βάδιζαν με υψηλό φρόνημα και με την πεποίθηση ότι συμμετείχαν σε γεγονότα-σταθμούς της ιστορίας του νεοελληνικού κράτους.

Στην ίδια συνεδρίαση, ο Ελευθέριος Βενιζέλος ανακοινώνει το διάγγελμα του βασιλιά Γεωργίου Α΄. Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι η υποχρέωση των Ελλήνων απέναντι στην ανθρωπότητα ήταν η στήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με κάθε θυσία. Προσέθεσε, μάλιστα, ότι η φιλειρηνική κατεύθυνση του ελληνικού κράτους δεν οδήγησε στα επιθυμητά αποτελέσματα και έτσι η λύση του πολέμου ήταν πλέον μονόδρομος. Η καταδυνάστευση των λαών της Ανατολής ήταν ο μοχλός πίεσης και κινητοποίησης των Συμμάχων. 

Στη συνέχεια, πήρε τον λόγο ο Υπουργός των Ναυτικών Ν. Στράτος και ενημέρωσε ότι ο στόλος του Αιγαίου και ο στολίσκος του Ιονίου ήταν σε πλήρη ετοιμότητα με στόχο να επιτύχουν την έξοδο του τουρκικού στόλου από τα ορμητήριά του.

Το κλίμα που υπήρχε στην αίθουσα αναδεικνύεται μέσα από τις παρενθετικές εκφράσεις που κάνουν λόγο για χειροκροτήματα και επευφημίες του ακροατηρίου.

Το πρωί εκείνης της ημέρας, από τον Φαληρικό όρμο, το Θωρακισμένο Καταδρομικό «ΑΒΕΡΩΦ» μετέδωσε με σήματα σε όλα τα πολεμικά πλοία το επίσημο τηλεγράφημα  του Υπουργείου των Ναυτικών:

«Αρχηγούς Μοιρών, Κυβερνήτας πλοίων, Αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και πληρώματα. Σήμερον εκηρύχθη ο πόλεμος κατά της Τουρκίας. Η πατρίς καλεί υμάς εις το καθήκον».

Αργότερα, ο Πρωθυπουργός και ο Υπουργός Ναυτικών έφτασαν στο «ΑΒΕΡΩΦ», για να ευχηθούν και να αποχαιρετήσουν τον Στόλο. Ακολούθησε Αγιασμός και Δέηση. Συγκίνηση προκάλεσε η προαγωγή του πλοίαρχου Κουντουριώτη σε Υποναύαρχο με Β. Διάταγμα. «Σας εύχομαι να γυρίσετε Αντιναύαρχος» είπε ο Στράτος στον Κουντουριώτη. Ήταν μια μέρα που «εδάκρυσαν τα μάτια και εφλογίσθησαν αι ψυχαί», όπως σημείωσε στο έργο του ο Δ. Φωκάς ο Στόλος του Αιγαίου 1912-1913- Έργα και Ημέραι (Φωκάς, 1940:23-25). 

Είναι αλήθεια ότι η δράση του Παύλου Κουντουριώτη και του «ΑΒΕΡΩΦ» ξεχώρισαν ανάμεσα στις επιτυχίες των Ελλήνων κατά την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων. Με την έναρξη των εχθροπραξιών, τον Οκτώβριο του 1912, ο ελληνικός στόλος έπρεπε να εμποδίσει την έξοδο του οθωμανικού στόλου στο Αιγαίο, να απελευθερώσει τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, να αποτρέψει τη μεταφορά οθωμανικών στρατευμάτων και εφοδίων προς τα ηπειρωτικά μέτωπα των Βαλκανίων και να προστατεύσει τις θαλάσσιες μεταφορές όλων των συμμάχων. Οι αναμφισβήτητες επιχειρησιακές  δυνατότητες του «ΑΒΕΡΩΦ», οι δεξιότητες και η αποφασιστικότητα του Παύλου Κουντουριώτη και η μαχητικότητα των ελληνικών πληρωμάτων έστεψαν με δάφνες τους ελληνικούς  σχεδιασμούς (https://averof.mil.gr/istoria-pliou/).