Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ – Νίκος Μπελογιάννης

Πέρασαν 69 χρόνια. Σήμερα Τρίτη, τότε Κυριακή. Λίγο πριν το χάραμα….

«…Στα σκοτεινά πηγαίνουμε, στα σκοτεινά προχωρούμε.                   Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά. Λίγες οι νύχτες με φεγγάρι που μ’ αρέσουν»

Έγραψε ο Σεφέρης 8 χρόνια πριν. Και έφταναν αυτοί οι στίχοι για να δείξουν αυτό που έγινε την 30 Μάρτη 1952…

Την 1η του Μάρτη του 1952, ημέρα Σάββατο και 9.30 το πρωί, το δικαστήριο αποσύρθηκε σε διάσκεψη για την έκδοση της απόφασής του. Οι κατηγορούμενοι οδηγήθηκαν στη Γενική Ασφάλεια και αμέσως μετά στις φυλακές της Καλλιθέας. 

Μετά από τρεισήμισι ώρες, στη μία το μεσημέρι, το Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών εκδίδει την απόφασή του. Για τους 8 από τους 29 κατηγορούμενους, η ποινή ήταν θάνατος…

Ο Αντεπίτροπος του Στρατοδικείου, Λοχαγός Ευαγγελίδης, με τον ανθυπασπιστή γραμματέα πηγαίνουν στις φυλακές Καλλιθέας και την 1.40 μμ, απαγγέλλουν στους κατηγορούμενους την απόφαση του δικαστηρίου.

Ο Νίκος Μπελογιάννης γνωρίζει καλά ότι μετά την θανατική του καταδίκη τον περιμένει το εκτελεστικό απόσπασμα. Η τόση σπουδή να γίνει η δεύτερη δίκη από το Διαρκές Στρατοδικείο προεξοφλούσε γι αυτόν και το τραγικό του τέλος. Όμως, πάντα υπήρχε η ελπίδα. Από τη στιγμή που γνωστοποιήθηκε η απόφαση επιδίωξη ήταν να κερδηθεί χρόνος. Η απόφαση δεν άφηνε πολλά περιθώρια, όμως, η λύση ήταν πλέον πολιτική.

Οι σκέψεις αυτές που αντάλλασσε ο Μπελογιάννης με την Ιωαννίδου και τους καταδικασμένους συντρόφους του, τους οδήγησαν στην απόφαση αμέσως να υποβάλουν αιτήσεις χάριτος στο Συμβούλιο Χαρίτων. 

Με βάση τις ισχύουσες διατάξεις, ο Διοικητής της ΑΣΔΑΝ που ασκούσε και τη θανατική αγωγή, ήταν υποχρεωμένος να διατάξει την εκτέλεση της θανατικής ποινής, πέντε μέρες μετά την έκδοση της απόφασης. Επίσης ο Διοικητής της ΑΣΔΑΝ δεν ήταν υποχρεωμένος να αναστείλει την εκτέλεση, αν μέσα σε αυτό το διάστημα των πέντε ημερών δεν είχε αποφασίσει το Συμβούλιο Χαρίτων. 

Αν και στενά τα χρονικά περιθώρια η αγωνία είχε κορυφωθεί. Στο εσωτερικό της χώρας και κυρίως στο εξωτερικό ξεσηκώθηκε κύμα διαμαρτυριών κατά των εκτελέσεων. Στο πρωθυπουργικό γραφείο και στα ανάκτορα φτάνουν καθημερινά εκατοντάδες και χιλιάδες γράμματα και τηλεγραφήματα από κάθε γωνία της γης.

Ανάμεσα σε αυτά ο Σαρλ ντε Γκολ και σχεδόν όλες οι προσωπικότητες της γαλλικής πολιτικής ζωής, καθώς και 159 βουλευτές των δύο μεγάλων κομμάτων της Μεγάλης Βρετανίας, όπως και 290 Ιταλοί γερουσιαστές. Ο Πωλ Ελυάρ, ο Ζαν Κοκτώ, ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, ο Ναζίμ Χικμέτ, ο Πάμπλο Πικάσσο, ο Τσάρλι Τσάπλιν και πολλοί άλλοι διάσημοι και μη, επικριτές της απόφασης.

Αξίζει να σημειωθεί η ευχή που εξέφρασε στο Βασιλιά Παύλο για να μην εκτελεστούν οι καταδικασμένοι σε θάνατο, ο τότε αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων. Ο Σπυρίδων, ήταν εντυπωσιασμένος από την περίπτωση Μπελογιάννη. Είχε νιώσει το συγκλονισμό του χριστιανού, όταν φέρνει το νου του τις διώξεις των μαρτύρων της Εκκλησίας.

Σε διάβημα βουλευτών της ΕΔΑ που ζητούσαν την παρέμβαση στο Βασιλιά να δοθεί χάρη στο Μπελογιάννη και τους συντρόφους του, ο αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων είπε χαρακτηριστικά: «Έχω συγκλονισθεί από το ηθικό μεγαλείο του Μπελογιάννη. Το θεωρώ ανώτερο κι από αυτό των πρώτων χριστιανών γιατί ο Μπελογιάννης δεν πιστεύει ότι υπάρχει μέλλουσα ζωή».

Κάτω από αυτή την πίεση, εσωτερική και διεθνή, ο πρωθυπουργός Πλαστήρας δηλώνει ότι κανείς κομμουνιστής δε θα εκτελεστεί για αδικήματα που διέπραξε πριν την άνοδο της κυβέρνησής του στην εξουσία.

Η πρώτη κυβερνητική σκέψη ήταν να αποτραπεί η αιφνιδιαστική εκτέλεση στο πενθήμερο. Κάτι που τελικά αποφάσισαν μέχρι να εκδοθεί η απόφαση του Συμβουλίου Χαρίτων. Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Δ. Παπασπύρου που είχε κινήσει τη διαδικασία του Συμβουλίου Χαρίτων, ζήτησε έγγραφη βασιλική εντολή για αναστολή των εκτελέσεων μέχρι την απόφαση του Συμβουλίου, κάτι που κατάφερε να αποσπάσει. 

Με αυτή την απόφαση ο υπουργός κάλεσε τον διευθυντή των φυλακών Καλλιθέας και του έδωσε την εντολή να μην παραδοθούν οι κρατούμενοι σε κανέναν αν δεν τερματιστεί η προβλεπόμενη διαδικασία για τη χάρη. Ήταν η πρώτη μάχη και αυτή κερδήθηκε.

Μετά από παρέμβαση των Αμερικανών στο παλάτι, Παρασκευή 28 του Μάρτη συγκαλείται το Συμβούλιο Χαρίτων και τη νύχτα εκδίδει την απόφαση του. 

Κάνει δεκτές τις αιτήσεις χάριτος των 4 καταδικασθέντων σε θάνατο κομμουνιστών, Έλλης Ιωαννίδου, Τάκη Λαζαρίδη, Μιλτ. Μπισμπιάνου και Χαρ. Τουλιάτου. 

Απορρίπτει τις αιτήσεις των Νίκου Μπελογιάννη, Δημήτρη Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη και Νίκου Καλούμενου.

Πλέον ο χρόνος μετρούσε αντίστροφα. Υπήρχε μία και μοναδική ελπίδα. Η απόφαση του Βασιλιά. Ο φάκελος της υπόθεσης έφτασε στο γραφείο του Σάββατο στη 1 μμ. 8 το βράδυ επιστρέφει η δικογραφία στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Η βασιλική χάρη δεν δόθηκε σε κανέναν από τους 4 και ο Μπελογιάννης με τους 3 συντρόφους του θα εκτελεστούν. 

Η ώρα 3 μετά τα μεσάνυχτα, το ημερολόγιο γράφει 30 Μάρτη 1952. Στις φυλακές της Καλλιθέας επικρατεί νεκρική σιγή. Ακούγονται τα βαριά βήματα του δεσμοφύλακα. Φτάνει στο κελί του Νίκου Μπελογιάννη. Το ξεκλειδώνει, τον ξυπνάει. Δίπλα του στέκει, όπως ένα μακάβριο φάντασμα, ο βασιλικός επίτροπος της ξενόφερτης δυναστείας των Γλύξμπουργκ, συνταγματάρχης Αθανασούλης. Διαβάζει στον Μπελογιάννη την απόφαση των ανακτόρων να τον οδηγήσουν μαζί με τους συγκρατούμενούς του Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση, στην εκτέλεση. Έξω περιμένει το εκτελεστικό απόσπασμα. Δεν μπόρεσαν να το συγκροτήσουν με στρατιώτες, κανείς δε δέχτηκε. Κατέφυγαν σε στιγματισμένους εγκληματίες της Ασφάλειας. Στις 3 και 20 η φάλαγγα βγήκε από τις πόρτες των φυλακών κατευθυνόμενη με δαιμονισμένη ταχύτητα προς το «συνήθη τόπο των εκτελέσεων», το Γουδί.

Το απόσπασμα παρατάσσεται με τα όπλα «επί σκοπόν». Είναι σκοτάδι ακόμα. Οι αρχιδήμιοι στρέφουν τους προβολείς των αυτοκινήτων στα πρόσωπα των μελλοθανάτων. Ώρα 4 και 12 λεπτά. Ακούγονται οι δολοφονικές ομοβροντίες. Το έγκλημα ολοκληρώθηκε. Οι εφημερίδες θα γράψουν ότι ο Μπελογιάννης είχε ακούσει ήρεμος μ’ ένα πικρό χαμόγελο, την καταδίκη του σε θάνατο, αποχαιρέτησε τους συγκρατουμένους του στις φυλακές και μπρος στο εκτελεστικό απόσπασμα αρνήθηκε να του δέσουν τα μάτια. Ζητωκραύγασε για το ΚΚΕ και έπεσε από τις σφαίρες του αποσπάσματος. Ήταν 37 χρόνων.

Στις 6.45 το πρωί, ένα αυτοκίνητο του Δήμου Αθηναίων μεταφέρει τα κοκαλιασμένα από την παγωνιά κορμιά των εκτελεσμένων στο Γ΄ Νεκροταφείο. Διασχίζοντας την Αθήνα, μερικές σταγόνες από αίμα σημάδεψαν τους δρόμους. Οι Αθηναίοι κατάλαβαν τι είχε συμβεί… 

Ο Νίκος Μπελογιάννης έμεινε στην ιστορία ως ο «άνθρωπος με το γαρύφαλλο» καθώς σε όλη τη διάρκεια της δίκης κρατούσε ένα γαρύφαλλο ντυμένος με κάθε επισημότητα. Την επόμενη της εκτέλεσης, ο Πάμπλο Πικάσσο δημοσιοποιεί το σκίτσο του «ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» στη μνήμη του Μπελογιάννη και δημιουργεί ένα παγκόσμιο κύμα διαμαρτυριών για την απόφαση του στρατοδικείου.

Για το σκίτσο αυτό ο διάσημος ζωγράφος είπε:

«Το σκίτσο δεν είναι ατελές. Είναι ανοιχτό πάνω ακριβώς απ’ το κεφάλι του, γιατί τίποτα δε θα μπορούσε να περιορίσει τη σκέψη και τις ιδέες του. Όχι μια γραμμή.Ούτε καν μια σφαίρα».

Ο Νίκος Μπελογιάννης, δεν πέθανε, γιατί οι Μπελογιάννηδες δεν πεθαίνουν. Μένουν στη μνήμη των ανθρώπων, χαράζονται στην συνείδησή τους και παλεύουν «Για να φτιάξουν έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων και των ανθρώπων», όπως είπε στην απολογία του.

Πάμπλο Νερούδα : ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ Ο ΗΡΩΣ

Έτσι ανάμεσα στους κίονες, ο Μπελογιάννης.

Δωρική είναι η άλως  όλη φως γύρω                                                      στους κροτάφους του  το έγκλημα  δεν το φωτίζουν αυτοκίνητα.

Είναι ολόκληρος  πλανήτης, είναι αστέρι  πορφυρό,  είναι η πύρινη λάμψη  της αρχαίας και της νέας  φλόγας  της γης…

Πέφτει, τον πυροβόλησαν  από το Πεντάγωνο,  σφαίρες που  διαπερνάνε  τη θάλασσα  για να καρφωθούνε στο  υπέρλαμπρο στήθος του,  

σφαίρες μαζεμένες  από υπάνθρωπα αγκάθια  για να τις μπάσουν στο  λευκοπράσινο  σπήλαιο της Ελλάδας,  πιτσιλίζοντας με αίμα  τα φύλλα της ακάνθου.

Ναζίμ Χικμέτ: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ

Έχω απάνω στο τραπέζι μου  τη φωτογραφία του ανθρώπου  με το άσπρο γαρούφαλο —

που τον ντουφέκισαν  στο μισοσκόταδο  πριν απ’ την αυγή,  κάτω απ’ το φως των προβολέων.

Στο δεξί του χέρι  κρατάει ένα γαρύφαλο  πούναι σα μια φούχτα φως  απ’ την ελληνική θάλασσα.

Τα μάτια του τα τολμηρά,  τα παιδικά,  κοιτάζουν, άδολα,  κάτω από τα βαριά μαύρα τους φρύδια.

Έτσι άδολα —  όπως ανεβαίνει το τραγούδι  σα δίνουν τον όρκο τους  οι κομμουνιστές.

Τα δόντια του είναι κάτασπρα —  ο Μπελογιάννης γελά.

Και το γαρύφαλο στο χέρι του  είναι σαν το λόγο πούπε στους ανθρώπους  τη μέρα της λεβεντιάς —  τη μέρα της ντροπής.

   Γιάννης Αγγέλου αλτ.gr