Εντείνουν ανταγωνιστικές κινήσεις στην οξυνόμενη ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση

Η συγκρότηση της AUKUS επιβεβαιώνει τον κομβικό ρόλο του Ινδο-Ειρηνικού στην κόντρα για την πρωτοκαθεδρία.

Η νέα «ενισχυμένη εταιρική σχέση ασφάλειας» που ανακοίνωσαν ΗΠΑ – Βρετανία – Αυστραλία, με την επωνυμία AUKUS (ακρωνύμιο από τα αρχικά των τριών χωρών) και με επίκεντρο την αλληλοενίσχυση των στρατιωτικών «δυνατοτήτων» τους για την «ασφάλεια του Ινδο-Ειρηνικού», καθώς και οι έντονες αντιδράσεις που ακολούθησαν από «στρατηγικούς ανταγωνιστές» αλλά και από «εταίρους», επιβεβαιώνουν την ολόπλευρη ένταση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, αυξάνοντας τους κινδύνους για τους λαούς.

Στην πρώτη γραμμή αυτών των ανταγωνισμών βρίσκεται η αντιπαράθεση ΗΠΑ – Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, με τις δύο πλευρές να επιχειρούν με ανταγωνιστικά σχέδια να ενισχύσουν τις συμμαχίες τους, ιεραρχώντας στην κορυφή της κόντρας την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού.«Νέα αρχιτεκτονική» με νέα και αναβαθμισμένα ιμπεριαλιστικά σχήματα στην περιοχή

Καθόλου τυχαία, η πρώτη κίνηση της AUKUS είναι η έναρξη προγράμματος εξοπλισμού της Αυστραλίας με πυρηνοκίνητα υποβρύχια, τα χαρακτηριστικά των οποίων (μεγάλη ταχύτητα και αυτονομία, πλεύση χωρίς ανεφοδιασμό καυσίμων, μικρότερες ανάγκες ανάδυσης κ.ά.) ταιριάζουν γάντι για επιχειρήσεις και περιπολίες στον ανοιχτό ωκεανό και σε όλο τον Ινδο-Ειρηνικό.

Παράλληλα, μία μέρα μετά την ανακοίνωση συγκρότησης της AUKUS, ΗΠΑ και Αυστραλία ανακοίνωσαν ότι η Αυστραλία θα αποκτήσει πυραύλους «Κρουζ» μεγάλου βεληνεκούς και προανήγγειλαν αύξηση του αριθμού των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων που σταθμεύουν στη χώρα.

Επιπλέον, σύμφωνα με το επίσημο ανακοινωθέν για την AUKUS, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενίσχυση των «δυνατοτήτων άμυνας και ασφάλειας» στους τομείς του κυβερνοχώρου, της τεχνητής νοημοσύνης, της κβαντικής τεχνολογίας και τις «πρόσθετες υποθαλάσσιες δυνατότητες».

Ο δε Λευκός Οίκος μίλησε για «ιστορική ανακοίνωση» και μια «νέα αρχιτεκτονική» που «είναι σχεδιασμένη όχι απλά για την ενίσχυση των ικανοτήτων μας στον Ινδο-Ειρηνικό αλλά για την πιο στενή σύνδεση της Ευρώπης, και ειδικά της Βρετανίας» (η ηγεσία της οποίας, όπως τονίστηκε, «επικεντρώνεται στην αντίληψη της “παγκόσμιας Βρετανίας”»), «με τις στρατηγικές μας επιδιώξεις στην περιοχή συνολικά».

«Πρόκειται για την ενίσχυση των συμμαχιών μας», προσθέτει, «και για από κοινού εργασία μας για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του 21ου αιώνα», όπως αποκαλείται κατά πρώτο λόγο η ραγδαία άνοδος της Κίνας, και άλλοι «στρατηγικοί ανταγωνιστές».

Στο ίδιο ακριβώς πλαίσιο, προσπάθειας ενίσχυσης των συμμαχιών των ΗΠΑ στην περιοχή, ο Λευκός Οίκος οργανώνει την Παρασκευή 24/9 στην Ουάσιγκτον την πρώτη διά ζώσης Σύνοδο Κορυφής του Σχήματος Quad (συμμετέχουν ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία και Αυστραλία).

Παράλληλα, δυναμώνει η συζήτηση για τους όρους αναδιάταξης των δυνάμεων ΗΠΑ – ΝΑΤΟ στην Κεντρική Ασία και τον Ινδο-Ειρηνικό, μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων τους από το Αφγανιστάν και τη συνέχιση της παρέμβασής τους με άλλα μέσα. Μιλώντας στις αρχές της βδομάδας στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Αντονι Μπλίνκεν, υπερασπίστηκε ξανά την αποχώρηση από το Αφγανιστάν ως «κρίκο» ενός συνολικότερου σχεδίου για την ικανότητα των ΗΠΑ να αναμετρηθούν με τους βασικούς τους αντιπάλους, επαναλαμβάνοντας ότι «στρατηγικοί μας ανταγωνιστές όπως η Κίνα και η Ρωσία, ή αντίπαλοί μας όπως το Ιράν και η Βόρεια Κορέα, δεν θα χαίρονταν με τίποτα λιγότερο από το να εμπλακούμε πάλι σε έναν 20χρονο πόλεμο και να μείνουμε εγκλωβισμένοι στο Αφγανιστάν για άλλη μια δεκαετία».

Εξίσου χαρακτηριστική ήταν και η κριτική που έκαναν στην κυβέρνηση Μπάιντεν εκπρόσωποι των Ρεπουμπλικάνων, με ζητούμενο ακριβώς το πώς υπηρετείται καλύτερα η αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα. Ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων, Μάικλ Μακ Κολ, ζήτησε διαβεβαιώσεις για το αν προχωρούν τα παζάρια για παρουσία των ΗΠΑ σε άλλες χώρες της περιοχής, επικαλούμενος μάλιστα «σενάρια» που υπάρχουν για ετοιμότητα του Πεκίνου να συμβάλει στην «αξιοποίηση» των υποδομών στην αεροπορική βάση Μπαγκράμ στο Αφγανιστάν (η κύρια αεροπορική βάση των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ στα 20 χρόνια της ιμπεριαλιστικής επέμβασης). Ανέφερε μεταξύ άλλων: «Παρατήσαμε την Μπαγκράμ, παρατήσαμε την πρεσβεία και βρεθήκαμε στο σκοτάδι. Δεν διαθέτουμε πια μάτια και αυτιά στο έδαφος. Εχουμε χάσει στην περιοχή την ικανότητά μας να συλλέγουμε πληροφορίες. Αυτό αφορά το τι συμβαίνει με τη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν. Πρόκειται για κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια, καθώς η Κίνα διεισδύει…».Ο ανταγωνιστικός σχεδιασμός της Κίνας

Στις κινήσεις αυτές το Πεκίνο αντιπαραβάλλει τον δικό του ανταγωνιστικό σχεδιασμό για την ενίσχυση των συμμαχιών του, «προειδοποιώντας» ταυτόχρονα για «αντίποινα».

«Η AUKUS θα προκαλέσει πυρετό πυρηνοκίνητων υποβρυχίων σε όλο τον κόσμο (…) Η Ουάσιγκτον έχει βαλθεί να κινητοποιήσει τους συμμάχους της ενάντια στην Κίνα, δημιουργώντας ανταγωνισμό αλλά χωρίς να αξιολογεί σοβαρά τα αντίποινα που μπορεί να υπάρξουν», σημείωνε χαρακτηριστικά κεντρικό άρθρο της διαδικτυακής κινεζικής εφημερίδας «Γκλόμπαλ Τάιμς».

Αντίστοιχα, το κινεζικό ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι η AUKUS «υπονόμευσε σοβαρά την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα» και «προειδοποίησε» ότι οι χώρες που δεν εγκαταλείπουν «τη στενόμυαλη και μηδενικού αποτελέσματος νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου (…) θα καταλήξουν να αυτοπυροβολούνται». Επιπλέον, αμφισβητώντας τις διαβεβαιώσεις της Αυστραλίας ότι παρά τη συμφωνία για τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια δεν θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα, η Κίνα ανέφερε ότι «η διεθνής κοινότητα, περιλαμβανομένων των χωρών που γειτνιάζουν με την Αυστραλία, έχει κάθε δίκιο να αμφιβάλλει για το αν η Αυστραλία εκπληρώνει τις δεσμεύσεις της για μη εξάπλωση των πυρηνικών. Η Κίνα θα παρακολουθεί στενά την εξέλιξη της κατάστασης».

Την ίδια μέρα που ανακοινώθηκε η συγκρότηση της AUKUS, ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας πραγματοποίησε μεγάλη περιοδεία στην περιοχή, σε Βιετνάμ, Καμπότζη, Σιγκαπούρη και Νότια Κορέα. Στις επαφές του ιεράρχησε ψηλά τα πλεονεκτήματα που θα έχει η άμεση υλοποίηση της Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP – Περιφερειακή Ολοκληρωμένη Οικονομική Εταιρική Σχέση). Πρόκειται για τη συμφωνία που «έκλεισε» πέρυσι τον Νοέμβρη αποτελώντας τη μεγαλύτερη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου διεθνώς, αφού καλύπτει σχεδόν το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού και περίπου το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Σε αυτήν συμμετέχουν, εκτός από την Κίνα, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και όλα τα μέλη της Ενωσης Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN).

Η περιοδεία του Κινέζου ΥΠΕΞ κατέληξε στη Νότια Κορέα (έναν από τους στενότερους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή, που προς το παρόν όμως εμφανίζεται «απρόθυμη» να ακολουθήσει σε σχήματα όπως το Quad), όπου όταν ρωτήθηκε για τη στάση της Νότιας Κορέας απέναντι στην αντιπαλότητα ΗΠΑ – Κίνας, απάντησε χαρακτηριστικά: «Οι Νοτιοκορεάτες πρέπει να αναρωτηθείτε μόνοι σας αν προτιμάτε τις ΗΠΑ ή την Κίνα (…) Ενα πράγμα είναι σαφές, ότι η Κίνα και η Νότια Κορέα είναι κοντινοί γείτονες και εταίροι, που δεν μπορούν ο ένας να εγκαταλείψει τον άλλον».

Επιπλέον, ανήμερα της ανακοίνωσης της AUKUS, η Κίνα υπέβαλε επίσημο αίτημα ένταξης στη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για τη Διασυνοριακή Εταιρική Σχέση στην Περιοχή του Ειρηνικού (CPTPP). Πρόκειται για διακρατική συμφωνία 11 χωρών που υπογράφτηκε το 2018 (συμμετέχουν μεταξύ άλλων Ιαπωνία, Αυστραλία, Καναδάς, Χιλή) και δημιουργήθηκε όταν αυτές αναζήτησαν εναλλακτική στην (ουσιαστικά) ακύρωση του Συμφώνου Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (TPP), μετά την απόσυρση των ΗΠΑ με απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ.

Παράλληλα, με δεδομένες τις ευρύτερες προεκτάσεις που έχουν οι «ισορροπίες» στο Αφγανιστάν και τη «γειτονιά» του, η Κίνα επιδιώκει να διασφαλίσει τα συμφέροντα και μέσα από την προωθούμενη δημιουργία νέου σχήματος περιφερειακής συνεργασίας των 6 χωρών που συνορεύουν με το Αφγανιστάν. Στο εν λόγω σχήμα πρωτοστατεί μαζί με το Πακιστάν, με το οποίο αναβαθμίζουν πολύπλευρα τη συνεργασία τους όλα τα τελευταία χρόνια και στο πλαίσιο των «Δρόμων του Μεταξιού»…

Καθόλου άσχετες δεν είναι οι διεργασίες και γύρω από μια αναβάθμιση της Οργάνωσης για τη Συνεργασία της Σαγκάης (όπου συνυπάρχουν Κίνα και Ρωσία), όπου η πλήρης ένταξη του Ιράν θα διαμορφώσει νέα δεδομένα.ΕΕ: Προσπάθεια «μπασίματος» και αναζήτηση «ισορροπιών»

Την ίδια ώρα, οι «γκρίνιες» στην Ε.Ε. επειδή δεν ενημερώθηκαν για την AUKUS και δεν προσκλήθηκαν σε αυτήν, όπως και η έντονη αντίδραση της Γαλλίας μετά την ακύρωση της παραγγελίας της Αυστραλίας για γαλλικά υποβρύχια, επιβεβαιώνουν ότι οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις διαπερνούν και το εσωτερικό του ευρωατλαντικού άξονα.

Σε ένα τέτοιο φόντο, ο επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας, Ζ. Μπορέλ, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο για τη στρατηγική της ΕΕ για την επίμαχη περιοχή, τόνισε ότι «η Ιστορία θα γραφτεί στον Ινδο-Ειρηνικό», προσθέτοντας πως «είναι η περιοχή όπου εντείνεται ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός ΗΠΑ – Κίνας». Με την ΕΕ να αναζητά ενίσχυση της θέσης της, αλλά και «ισορροπίες» με βάση τα συμφέροντα των μονοπωλίων της, ο Μπορέλ διαμήνυσε ότι παρά τις… «γκρίνιες» για την AUKUS, «δεν πρέπει να αρχίσουμε να θέτουμε υπό αμφισβήτηση τις σχέσεις της ΕΕ με τις ΗΠΑ,οι οποίες έχουν βελτιωθεί πολύ με τη νέα διοίκηση», όπως και ότι η στρατηγική της ΕΕ για τον Ινδο-Ειρηνικό «είναι ανοιχτή σε όλους μας τους εταίρους στην περιοχή (…) και αυτό αφορά και την Κίνα. Σε πολλούς τομείς, η συνεργασία της Κίνας είναι ουσιώδους σημασίας».       Α. Μ.

επιμελεια Γιωργος Αντωνακακης

πηγη ”Ρ”