Καλημέρα Καλλιθέα… Η κλεψύδρα του χρόνου… «σαν σήμερα»
2 2 Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ
Γ ι ο ρ τ ά ζ ο υ ν
Αγαθόνικος Ανθούσα
Ε π έ τ ε ι ο ι
Ημέρα Υπερακοντισμού της Γης
Η ημερομηνία υπολογίζεται κάθε χρόνο από το διεθνές ερευνητικό ίδρυμα «Global Footprint Network», που εδρεύει στο Όκλαντ της Καλιφόρνιας. Με βάση δεδομένα που παρέχονται από τον ΟΗΕ, το ίδρυμα υπολογίζει το οικολογικό αποτύπωμα του ανθρώπου. Ουσιαστικά μετρά την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Γης, με γνώμονα τη βιοϊκανότητα του πλανήτη, δηλαδή τη δυνατότητά του να ανανεώνει τις πηγές του και να απορροφά τα αέρια που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς αυτούς, η κατανάλωση όλης της ανθρωπότητας ξεπερνά το 70% των διαθέσιμων πηγών. Με άλλα λόγια χρειάζεται το ισοδύναμο ενός 1,7 του πλανήτη μας για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.
Το έλλειμμα αυτό παράγεται από την υπερυλοτόμηση, την υπεραλίευση και την υπερέκκληση άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Οι επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης ήδη είναι αισθητές: αποψίλωση δασών, ελάττωση της βιοποικιλότητας, λειψυδρίες, οξίνιση των ωκεανών, εδαφικές διαβρώσεις, υπερσυσσώρευση απορριμάτων και αύξηση της συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Ο πλανήτης άρχισε να γίνεται ελλειμματικός στις αρχές του 1970, ενώ έως το 1961 η Γη παρήγαγε περισσότερο φυσικό πλούτο, με το ένα τέταρτο των πηγών της να μην έχουν καταναλωθεί. Η ημέρα υπερακοντισμού των δυνατοτήτων του άρχισε να εμφανίζεται όλο και πιο νωρίς. Το 1985 η ημερομηνία αυτή έπεφτε στις 5 Νοεμβρίου, το 1998 κατέβηκε στην 1η Οκτωβρίου και το 2009 ακόμη περισσότερο, στις 20 Αυγούστου.
Εάν διατηρηθεί αυτός ο ρυθμός, το 2030 θα υπάρχει η ανάγκη δύο πλανητών για να καλύψουν τις ανάγκες των ανθρώπων. Αιτία, η δημογραφική αύξηση και ο τρόπος ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, που βασίζεται όλο και περισσότερο στην ενέργεια από ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο).
Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι εξίσου υπεύθυνοι γι’ αυτήν την καταστροφή. Με τον τρυφηλό τρόπο ζωής των Αμερικανών, χρειάζονται πάνω από πέντε πλανήτες για να τη συντηρήσουν. Οι Γάλλοι έχουν ανάγκη από τρεις, ενώ οι Κινέζοι από 2,1, πολύ παραπάνω από τη λιτότητα των Ινδών (0,6).
Αντίστοιχα, σε σχέση με τις εθνικές φυσικές πηγές, η Ιαπωνία θα είχε ανάγκη από επτά φορές το μέγεθός της για να ικανοποιήσει τις τρέχουσες καταναλωτικές ανάγκες της, η Ιταλία και η Βρετανία τέσσερις φορές. Συνολικά, το οικολογικό αποτύπωμα των ανεπτυγμένων χωρών είναι πέντε φορές μεγαλύτερο από εκείνο των φτωχών κρατών.
Πάντως, τόσο το ίδρυμα Global Footprint Network, όσο και η οικολογική οργάνωση WWF, διαβλέπουν αισιόδοξα σημάδια στον ορίζοντα. Σχετικά, το οικολογικό αποτύπωμα ανά κάτοικο των ΗΠΑ έχει μειωθεί κατά 20% από το 2005 (έτος που είχε φθάσει στο υψηλότερο σημείο του) έως το 2013 (τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), χάρις στη μείωση της εκπομπής αερίων άνθρακα και παρά την οικονομική ανάκαμψη. Κατά τ’ αυτά, η Κίνα, που παραδοσιακά παρουσιάζει το μεγαλύτερο εθνικό οικολογικό αποτύπωμα, αναπτύσσει μαζικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ την ίδια ώρα έχει μειώσει την εσωτερική κατανάλωση άνθρακα.
Γ ε γ ο ν ό τ α
1 6 4 5
1 7 1 6
1 8 6 2
1 8 6 4
1 9 2 0
1 9 2 1
1 9 2 1
1 9 2 2
1 9 2 3
1 9 5 2
1 9 8 0
1 9 8 9
2 0 1 4
Πηγή:
