Αύριο φως…

Η πόλη μας έχει στις σελίδες της ιστορίας της και την περίοδο της δικτατορίας (1967-1974). Σε εκείνη την περίοδο, που η Χούντα έπαυσε τις αιρετές διοικήσεις, έγινε και η σύλληψη του Γιάννη Γάλλου. Στη συνέχεια μάλιστα οδηγήθηκε στην εξορία. Στο παρακάτω τεκμήριο βρίσκεται με άλλους συγκρατούμενους του στη Γυάρο. Ο εν λόγω αιρετός ήταν γιατρός και είχε ανοίξει μικρή γυναικολογική κλινική στην Καλλιθέα μετά την Κατοχή, όπου διακρίθηκε για τις ιατρικές του υπηρεσίες και το ήθος του.  “Ο γιατρός Γιάννης Γάλλος δεν έκανε διάκριση στους πατριώτες του αν είναι αριστεροί ή δεξιοί, γι’ αυτόν όλοι ήταν πατριώτες και όλοι εύρισκαν την ίδια εξυπηρέτηση…”, γράφει ο Τάκης Κάρδάρας στο βιβλίο του “Μελίβοια-Αθανάτη”, σελ. 54. Η πόλη τον τίμησε με το αξίωμα του Δημάρχου για αρκετά χρόνια.

Γράφει η Δρ. Αγγελική Αθανασακοπούλου

Ακόμη, η Καλλιθέα συνεχίζει να πληρώνει ακόμα την επιλογή της Δικτατορίας σε σχέση με την παραλιακή ζώνη. Συγκεκριμένα, προχώρησε στην εκτεταμένη επιχωμάτωση του μυχού του Φαληρικού όρμου από το Νέο Φάληρο μέχρι το Τροκαντερό. Η Φαληρική παραλίαυπάρχει μόνο σε αναμνηστικές φωτογραφίες, καθώς στο ίδιο σημείο κυριαρχεί ο υπερυψωμένος αυτοκινητόδρομος που αργότερα κατασκευάστηκε. Έτσι, τα γραφικά στενά με τα δίχτυα των ψαράδων και τα φαναράκια που φώτιζαν τη μυρωδιά της θάλασσας έγιναν διηγήσεις για τα μικρά παιδιά του σήμερα. 

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά πώς ξεκίνησε αυτή η περίοδος που άφησε τα ανεξίτηλα ίχνη της και στην πόλη μας.

Στις 21 Απριλίου του 1967 και ενώ είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις 28 Μαΐου, αξιωματικοί του στρατού υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Γεωργίου Παπαδόπουλου και συμμετοχή του ταξίαρχου Στυλιανού Παττακού και του συνταγματάρχη Νικολάου Μακαρέζου κατέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα.

-Την ίδια μέρα, τα άρματα κυκλώνουν τη Βουλή, καταλαμβάνονται ραδιοφωνικοί  σταθμοί  και επιβάλλεται λογοκρισία. Συλλαμβάνονται περίπου 6000 άτομα και παίρνουν τον δρόμο της εξορίας. Σημαντικά πολιτικά πρόσωπα τίθενται υπό περιορισμό στο ξενοδοχείο Πικέρμι. οι πρώτοι  νεκροί ακούν στα παρακάτω ονόματα:

1.​Βασίλης Πεσλής: 14 χρόνων στην πλατεία Αττικής

2.​Μαρία Καλαβρού: ξεψυχά από χτύπημα στρατιωτικού στην οδό Πατησίων

3.​Παναγιώτης Ελλής: σκοτώνεται στον Ιππόδρομο.

Από εκείνη την ημέρα τα συνθήματα που βομβαρδίζουν τον ελληνικό λαό ήταν τα ακόλουθα:• Ο στρατιωτικός νόμος είναι νόμος• Η εξουσία είναι η επανάσταση

Μαζί με αυτά υπήρχαν και οι απαγορεύσεις:• Απαγορεύονται αυστηρά οι υπαίθριες συγκεντρώσεις άνω των 5 ατόμων.• Μετά τη δύση του ηλίου, όποιος κυκλοφορεί θα πυροβολείται.

-​Σε όλο σχεδόν τον κόσμο, το 1968, υπήρξε μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά για την εξουσία και το συντηρητικό σύστημα αξιών. Ένα ανατρεπτικό κίνημα φαίνεται να διογκώνεται στις ΗΠΑ, στη Βραζιλία, στο Μεξικό, στο Βέλγιο, στη Γερμανία, στο Πακιστάν και σε πολλές άλλες χώρες.

Η καρδιά του όμως χτυπούσε αναμφισβήτητα στη Γαλλία. Η σπίθα έλαμψε στη Σορβόννη, σε μια φοιτητική πορεία όπου η κρατική καταστολή την μετέτρεψε σε φλόγα. Αλληλέγγυοι φοιτητές, μαθητές και εκπαιδευτικοί ενώθηκαν ενάντια στον τότε πρωθυπουργό, Ντε Γκωλ. Το κίνημα δεν άργησε από εκπαιδευτικό να μετενσαρκωθεί σε κοινωνικό. Πλέον στο στόχαστρο είχαν μπει όλες οι παραδοσιακές γαλλικές αξίες. Η θρησκεία, η αστική εξουσία, η θέση της εργατικής τάξης, ο πατριωτισμός, ο καπιταλισμός. 

Σταθμός στην αντιδικτατορική δράση είναι η αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας κατά του δικτάτορα ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ από τον Αλέκο Παναγούλη  τον Αύγουστο του 1968, που οδήγησε στη σύλληψη και καταδίκη του δις εις θάνατον από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών, καθώς και στον «εντοιχισμό του» για τεσσεράμισι χρόνια στις στρατιωτικές φυλακές Μπογιατίου.

Οι πνευματικοί άνθρωποι αντιδρούν και πολεμούν το καθεστώς με το λόγο τους. Απαγορεύεται η κυκλοφορία έργων συγκεκριμένων λογοτεχνών, όπως του Νίκου Καζαντζάκη και του Κώστα Βάρναλη 

Και φτάνουμε στο 1973, όπου συνέβη και η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Μια εξέγερση που ήταν ουσιαστικά η κορυφή του παγόβουνου. Η Χούντα την περίοδο 1967-1972 επιθυμούσε να κάνει τους φοιτητές ανίκανους να αντιδράσουν στην αυταρχικότητα του κράτους. Η φοιτητική ανησυχία αρχίζει να μεγαλώνει.

Tον Φεβρουάριο του 1973,  η πρώτη κατάληψη της Νομικής είναι γεγονός, ενώ στις 14 Μαρτίου ακολουθεί και η δεύτερη. Σημαντικό ρόλο στην κλιμάκωση της κατάστασης είχε και το μνημόσυνο του «Γέρου της Δημοκρατίας», Γεωργίου Παπανδρέου. Όλα έδειχναν ότι θα συνέβαινε κάτι και τελικά αποδείχτηκε αληθές.  

–Τετάρτη 14 Νοέμβρη 1973

Εκατοντάδες φοιτητές του Πολυτεχνείου συγκεντρώνονται στο προαύλιο του Ιδρύματος. Συγκέντρωση γίνεται και στη Νομική που αποφασίζει να κατευθυνθεί στο Πολυτεχνείο. Η Πατησίων δονείται από τα συνθήματα κατά της Χούντας. Η ασφάλεια κινητοποιείται και καλεί τους συγκεντρωμένους να αποχωρήσουν. Συγκροτείται επιτροπή κατάληψης. Κλείνουν οι πόρτες και γίνεται η πρώτη συνεδρίαση της Συντονιστικής επιτροπής.

-Οι φοιτητές είναι αποφασισμένοι. Όπως λέει και ο Τάσος Λειβαδίτης: «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος δε θα πάψεις ούτε στιγμή να αγωνίζεσαι για την ειρήνη και το δίκιο».

–Πέμπτη 15 Νοέμβρη 1973

Η κατάληψη έχει πυκνώσει. Ακούγονται τα συνθήματα:

Ψωμί – παιδεία – ελευθερία, 20% για την παιδεία και Κάτω η Χούντα 

–Παρασκευή 16 Νοέμβρη 1973

Μπαίνουν σε λειτουργία οι πομποί του ραδιοφωνικού σταθμού στους 1050 χιλιόκυκλους που μεταφέρουν το μήνυμα του αγώνα σε όλη την Αθήνα που παρακολουθεί τα γεγονότα. 

-Οι συγκεντρωμένοι έξω από το Πολυτεχνείο τραγουδάνε το “πότε θα κάνει ξαστεριά”

-Στις 7 το απόγευμα μεγάλη διαδήλωση κατευθύνεται στο Πολυτεχνείο και η Αστυνομία χτυπάει. Στη Σόλωνος, στην  Κάνιγγος, στη Βάθη, στην Αριστοτέλους, στην Αλεξάνδρας, στην πλατεία Αμερικής γίνονται μάχες σώμα με σώμα.

-Λίγο μετά τα μεσάνυχτα (Σάββατο 17 Νοέμβρη) τα πρώτα τανκς εμφανίζοννται.

Στις 1 μετά τα μεσάνυχτα ο σταθμός μεταδίδει:

• Μην φοβάστε τα τανκς

• Κάτω ο φασισμός• Φαντάροι είμαστε αδέλφια σας

• Μη γίνετε δολοφόνοι

Ώρα 2:50 ο αξιωματικός με μια κίνηση του χεριού του δίνει την εντολή να ξεκινήσει το τάνκ. Η πόρτα πέφτει και μαζί με αυτή και τα πρώτα θύματα. Υπάρχουν φαντάροι που βοηθούν τους φοιτητές να φύγουν. Οι κάτοικοι των γύρω πολυκατοικιών τους προσφέρουν άσυλο. Πολλοί φοιτητές φοβούμενοι τη σύλληψη , αν και βαριά τραυματισμένοι , αρνούνται τη μεταφορά τους στο νοσοκομείο. 

Την επόμενη μέρα οι εφημερίδες έγραφαν:

ΤΟ ΒΗΜΑ

“Από την όλη μέχρι τώρα στάση του ελληνικού λαού και από την διαδρομή των τελευταίων εξήμισυ ετών, μέχρι και των γεγονότων των ημερών αυτών, θα έπρεπε να είχε ήδη πεισθεί η σημερινή Κυβέρνηση πως μοναδική διέξοδοναποτελεί η πραγματική αποκατάσταση της ανόθευτης λαϊκής κυριαρχίας. Στις κρίσιμες αυτές ώρες, υποδηλώνεται πόσον ασύμφορη είναι η εμμονή σε αυταρχικά καθεστώτα”.

–ΤΑ ΝΕΑ

Η εφημερίδα κυκλοφόρησε με τίτλο “Εξεκενώθη το Πολυτεχνείο, Επενέβησαν Άρματα Μάχης”. “θεωρείται πολύ πιθανή Αιφνίδια Επιστροφή Καραμανλή” 

-ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ 

“3 μετά τα μεσάνυχτα Τα τανκς Κατέστειλαν Την Εξεγερσι”.

-ΒΡΑΔΥΝΗ

–H Χούντα τελικά κατέρρευσε στις 24 Ιουλίου 1974 κάτω και από το βάρος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. 

Ο επίλογος αυτής της ζοφερής περιόδου γράφεται με τη σύλληψη, δίκη και καταδίκη των πραξικοπηματιών.

Κάθε φορά που ο άνθρωπος τυλίγεται μέσα στα σκοτάδια, ας έχει στο μυαλό και στην καρδιά τους στίχους του Αλέκου Παναγούλη:

Γέλια ζωῆς

Χαρὲς μακρυνές

Σκέψεις ἀγάπης

Στιγμὲς φωτεινές

Ἐλπίδες θρεμμένες

Πίστης δουλειά

Μνήμες κρυμμένες

Πόνου Φωτιά

Λεύτερη σκέψη

Δοῦλο κορμί

Θλιμμένη ὄψη

Χαρούμενη ὁρμὴ

Τέτοιο σημάδι

Ἀγώνα ἀδελφός

Τώρα σκοτάδι

Αὔριο φῶς