Έφυγε από τη ζωή ο Στέλιος Βαμβακάρης

Μεσημέρι 17.06.2019

Και ΠΑΓΩΣΑΜΕ…….

Ένα κενό ….

Πόνος…

και ένα αναπάντητο και βροντερό ΓΙΑΤΙ…….

Αυτό που σκέπτομαι συνέχεια είναι πόσα χρόνια , μήνες, μέρες αφήσαμε να πάνε χαμένα χωρίς την χαρά να σε έχουμε ζήσει περισσότερο και να έχουμε εισπράξει την μεγάλη αγάπη που μοίραζες, χωρίς υστεροβουλία, μιας και μόνο καλά λόγια ακούγαμε από εσένα για όλους τους γνωστούς και φίλους.

Θα ζεις πάντα στην καρδιά μας και θα έχεις ξεχωριστή θέση

ΠΡΙΓΚΗΠΑ ΤΟΥ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ ΜΠΛΟΥΖ.

ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΑΔΕΛΦΕ ΝΑ ΜΑΣ ΠΡΟΣΕΧΕΙΣ ΑΠΟ ΚΕΙ ΠΑΝΩ

Χ.Π.

Ζήτησα από τον Γιώργο Τσάμπρα να βάλει «πλάτη» και να γράψει για τον Στέλιο, τον οποίο και ευχαριστώ για την άμεση ανταπόκρισή του.

Για το ΣΤΕΛΙΟ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ…

( Απόσπασμα από κείμενο του ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΑΜΠΡΑ. Γράφτηκε και εκφωνήθηκε σε μια εκδήλωση αφιερωμένη στον ΜΑΡΚΟ και στον ΣΤΕΛΙΟ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ, που πραγματοποιήθηκε – με την παρουσία και την συμμετοχή του ΣΤΕΛΙΟΥ – στην Κόρινθο, στις 20 Νοεμβρίου του 2016 )

Μακάρι και σ’ άλλους τομείς να είχαμε ανθρώπους γνώστες του χώρου τους και ερωτευμένους – δοσμένους στο αντικείμενό τους… Τό έχω πει πολλές φορές… Είναι κάποιες ξεχωριστές περιπτώσεις δημιουργών που ζουν στο σήμερα, δημιουργούν στο σήμερα, δημιουργούν ενδιαφέροντα πράγματα… Κι όμως, ούτε πολλά πολλά θα διαβάσεις γι αυτούς, ούτε στα κανάλια θα τους δεις πολύ… Και ο περισσότερος κόσμος έχει μια μάλλον θολή άποψη γι’ αυτούς και για το έργο τους… Το όνομα Βαμβακάρης είναι βαρύ – δύσκολα κάποιος μπορεί να το χρεωθεί προσωπικά μετά το Μάρκο. Είναι τιμή αλλά – αν το δεις από άλλη σκοπιά – είναι και κρίμα, μετά από περισσότερα από 50 χρόνια με το μπουζούκι στο χέρι και σχεδόν 50 στη δισκογραφία, να υπάρχουν άνθρωποι που ακόμα χαρακτηρίζουν τον Στέλιο Βαμβακάρη απλά «γιό του Μάρκου».

Ο Στέλιος Βαμβακάρης ξεκίνησε μέσα από τα ακούσματα και τα βιώματα του Μάρκου, για να περάσει μέσα απ΄ όσα συνέβησαν στα ελληνικά ακούσματα στα χρόνια που εκείνος βρέθηκε στο πάλκο και την δισκογραφία και να φτάσει μέχρι το σήμερα… Εδώ που τα λέμε, δεν έχουμε και πολλούς δημιουργούς και μάλιστα σ’ αυτό το χώρο, που «ψάχνονται» έτσι μέσα στα χρόνια. Φτάνεις κάποια στιγμή, να μην ξέρεις τι σχέση έχει σήμερα ο τρόπος που παίζει τα τραγούδια του, με τον τρόπο που παίχτηκαν στην δισκογραφία του ’70 ή του ’80….

Κι ίσως υπάρχουν και κάποιοι που θα πουν ότι το λαϊκό τραγούδι οφείλει να αναπαράγει τις μνήμες μας και τις ανάγκες μας για συντροφιά και διασκέδαση… Δε θα το λύσουμε τώρα… Ίσως και να μην το λύσουμε και ποτέ το αίνιγμα…

Εδώ και 30 χρόνια σχεδόν, ο χώρος που ψάχνεται ο Στέλιος Βαμβακάρης είναι – οπως το έλεγε στον υπότιτλο της προηγούμενης δουλειάς του – “ρεμπέτικου και μπλούζ γωνία”… Μια αναζήτηση που έχει συζητηθεί πολύ από επαΐοντες και μη, μουσικούς, μουσικολόγους και κοινωνιολόγους ίσως… Στο διαδίκτυο μπορεί να βρει ανά πάσα στιγμή κανείς κάποιες τέτοιες συζητήσεις σε εξέλιξη… Δεν ξέρω βέβαια, αν ο συνδυασμός ρεμπέτικου και μπλούζ έχει απασχολήσει αντίστοιχα τα ακούσματα ενός ευρύτερου κοινού και μάλιστα στην Ελλάδα… Κάπου νοιώθω ότι εδώ τις περισσότερες φορές είμαστε αρκετά «συντηρητικοί» σε ότι αφορά τέτοια ανοίγματα… Επιμένουμε να αγαπάμε τις φωνές και τα τραγούδια που συντηρούν τις μνήμες μας, συνοδεύουν τις ασχολίες μας ή τη διασκέδασή μας – αλλά δεν μας ζητάνε και καμιά ιδιαίτερη προσοχή. Ίσως να μην έχει βρεθεί και το μουσικό υλικό που θα έχει τη δυναμική να στρέψει την προσοχή και κάπου αλλού… Ίσως και η αγορά και τα «μέσα» να θέλουν πιο «εύκολους» – πιο «προβλέψιμους» ακροατές – αγοραστές…

Δεν ήταν ποτέ τόσο τακτικός στα δισκογραφικά του ραντεβού ο Στέλιος Βαμβακάρης… Κι είναι περίεργο ίσως που τα τελευταία χρόνια – μέσα στις συνθήκες που ξέρουμε – έχει περισσότερες καινούργιες δουλειές… «Νιρβάνα» λεγόταν ο πρώτος δίσκος των νεώτερων χρόνων… Το 2010 κυκλοφόρησε ο δίσκος «Αγνώστου διαμονής»… Διπλός δίσκος… 10 καινούργια τραγούδια στον έναν δίσκο και στον άλλον με τον υπότιτλο «Σύρματα ντουζένια» μια οργανική απόδοση με βάση τις μελωδίες των τραγουδιών αλλά και άλλα παιξίματα του Στέλιου Βαμβακάρη και των συνεργατών του. Για να φτάσουμε πέρσι, στο δίσκο “Ο επισκέπτης”… Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει δίπλα του μια βασική ομάδα… – Η Εβελίνα Αγγέλου και ο Μιχάλης Δήμας, είναι οι πιο μόνιμοι…

Πηγαίνοντας πίσω, στα χρόνια του ’90 αλλά και την πρώτη δεκαετία του 2000, ο Στέλιος Βαμβακάρης έχει μια εξαιρετικά αραιή παρουσία στην δισκογραφία… Πριν τη «Νιρβάνα», ήταν η μουσική της ταινίας του Γιώργου Πανουσόπουλου «Μια μέρα τη νύχτα». Και σε ολόκληρη τη δεκαετία του ’90, έκανε δυό μόνον δίσκους. Ο ένας μάλιστα είχε ξεκινήσει γύρω στα 1986, από τη σχέση του Στέλιου με τον Πάνο Ηλιόπουλο… Ο παράξενος, πειραματικός αλλά και «προκλητικός» για τη σκέψη και τα μουσικά ήθη της εποχής εκείνης δίσκος «Η φαντασία στην εξουσία», όπου ο Στέλιος συναντήθηκε με τον ξεχωριστό εκπρόσωπο της ελληνικής ροκ σκηνής τον Παύλο Σιδηρόπουλο… Και μετά, ήρθε το «Σ ένα μπαρ του Μισισίπη ένας ναύτης απ’ τη Σύρα». Το 1996. Α! Και η συνάντηση με τον Λουιτζιάνα Ρεντ – κομμάτι των αναζητήσεων του Στέλιου στην «άλλη όχθη» του Ωκεανού. Δανείζομαι δικά του λόγια : « Τον καιρό εκείνο ξεκινούσα ν ‘ακούω τον Τζόλυ Χούκερς, το Μάντι Γουώτερς, τη Μπίλλυ Χολλυνταίη, την Ελλα Φιτζεραλντ, τον Ντιούκ Ελιγκτον,, τον Αντυ Κότον όλους αυτούς τους μεγάλους απ’ τη Νέα Ορλεάνη. Τους μπλουζίστες, τους τζαζίστες… Σπανιόλικα, λάτιν … Κατέληξα ότι όλα αυτά τα πράγματα μπορώ να τα κερδίσω, μ’ έναν όρο. Το καραντουζένι. Είπα θα κάτσω να γεννήσω στιχάκια και μουσική και θα κάνω ένα δίσκο …καραντουζενάτο. Αλλά για μένα, το καραντουζένι σημαίνει όλα αυτά που σού ‘πα. Το μπουζούκι χαμηλώνει, έχεις όλο το μπουζούκι ανοιχτό στα χέρια σου και μπορείς και βγάζεις τις τριφωνίες, τις τετραφωνίες πολύ πιο εύκολα από το ρε λα ρε… Πρέπει όμως να ξέρεις σε ποιο δρόμο να το κουρδίσεις… Οι δρόμοι είναι λαβύρινθος. Είναι ψαξίματα όλα αυτά και μέσα σε όλα αυτά υπάρχει και η πεντατονική κλίμακα η οποία είναι ηπειρώτικη ελληνική».

Παρ’ όλα αυτά, ίσως και λόγω εξωτερικών συνθηκών, οι πιο παραγωγικές δεκαετίες του Στέλιου Βαμβακάρη στην δισκογραφία, ήταν εκείνες του ’70 και του ’80… Τέσσερεις μεγάλοι δίσκοι αποκλειστικά με δικά του τραγούδια στη δεκαετία του ’80 – ο πρώτος λίγο νωρίτερα, το 1978… – Αλλά και αρκετές συνεργασίες με τραγουδιστές… Στα χρόνια του ’60 και στις αρχές του ’70 παίζει και γράφει λίγα τραγούδια με τραγουδιστές του πάλκου εκείνης της εποχής, με τους περισσότερους από τους οποίους παίζει και ως μπουζουξής σε κέντρα : Καίτη Γκρέυ, Βαγγέλης Περπινιάδης, Καίτη Αμπάβη, Δημήτρης Ξανθάκης… Ο δίσκος «Τα ερωτικά» στον οποίο έσμιγαν τα ακούσματα του Βαμβακάρη με τα ακούσματα της Κρήτης, ήταν ο πλέον επιτυχημένος δίσκος της τελευταίας περιόδου του Νίκου Ξυλούρη. Στα 1978… Και βέβαια, οι συνεργασίες του με τον Γιώργο Νταλάρα, την Σωτηρία Μπέλλου και την Βίκυ Μοσχολιού… Με το Νταλάρα, θα βρεθούν πολλές φορές και στην απόδοση των παλιών τραγουδιών στο «50 χρόνια ρεμπέτικο τραγούδι» και με καινούργια τραγούδια σε δυό δίσκους… Και σ’ αυτούς αλλά και στους δίσκους με την Μπέλλου και την Μοσχολιού, έχουμε βέβαια να κάνουμε και με το νεώτερο ήχο της συγκεκριμένης εποχής αλλά κυρίως έχουμε να κάνουμε με την μεγάλη λαϊκή παράδοση του Στέλιου… Έχει πάντα μια ιδιαίτερη αδυναμία και στους στίχους του πατέρα του και στα λόγια της ελληνικής παράδοσης… Αυτό που έκανε και ο Μάρκος… Στηριζόταν σε παλιά αδέσποτα δημοτικά δίστιχα κι έφτιαχνε πάνω τους τις δικές του στέρεες μελωδίες…Να θυμηθούμε το «Χαράματα η ώρα τρεις», το «καλέ μάνα δε μπορώ», το «τικ τακ» – που με τον Μάρκο απέκτησε μια άλλη εκδοχή… Αυτό το δρόμο τον ακολούθησε και ο Στέλιος… Στις αρχές του ’80 έκανε έναν ολόκληρο δίσκο με στίχους της ανώνυμης λαϊκής παράδοσης… Έγραψε με το δικό του τρόπο το “Σαν τα μάρμαρα της πόλης” και το “Πήγα και σου παρήγγειλα” για να τα τραγουδήσει ο πρώτα Γιώργος Νταλάρας…Στα χρόνια του ’70… Στα ίδια χρόνια βέβαια, συνεργάστηκε επανειλημμένα με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο αλλά και με τον Κώστα Κινδύνη, τον Λευτέρη Χαψιάδη αλλά και τον Δημήτρη Γκούτη, τον Νίκο Ρούτσο, τον Γιώργο Σαμολαδά και κάποιους νεώτερους… Πήρε ανέκδοτους στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου… Και μια μεγάλη παρακαταθήκη στο έργο του είναι πολλοί στίχοι που του είχε δώσει ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης. Για λόγους που δεν είναι της παρούσης, παραμένουν ακόμη ανέκδοτοι – με εξαίρεση έναν που τραγούδησε ο Γιώργος Νταλάρας το 1985. Έτσι κι αλλιώς όμως, επειδή δεν ποτέ δεν έτρεχε να ενταχθεί στους δισκογραφικούς μηχανισμούς ενώ πάντα δημιουργούσε, έχει πολύ ανέκδοτο υλικό… Και τα παλιότερα τραγούδια του βέβαια– και τα δικά του και του Μάρκου – ο Στέλιος Βαμβακάρης δεν τα παίζει πιά με τον τρόπο που υπάρχουν στους παλιούς δίσκους…. ή με τις συμβάσεις που επέβαλλε η δισκογραφία στα χρόνια του ’70 και του ’80… Τα παίζει με τον ήχο του ήμερα… Όπως και να ‘χει, νομίζω ότι χρωστάμε περισσότερη προσοχή και στο υλικό του όσο και στa παιξίματά του…

«Ξανακοίταγμα» : 23 Ιουνίου 2019.